Yapay zeka alanında ilk hukuki düzenleme olan AB’nin Yapay Zeka Yasası, resmi olarak yürürlüğe girdi. İlk olarak 2020’de önerilen ve 14 Şubat 2024’te Avrupa Parlamentosu’nun iki önemli komitesi tarafından onaylanan yasa, 13 Mart’ta Avrupa Birliği’nde oy çoğunluyla kabul edilmişti.
Şirketlerin yapay zekayı geliştirme, kullanma ve uygulama şeklini değiştiren Yapay Zeka Yasası (The AI Act), takip edilemeyen bir hızla büyüyen yapay zeka sektörü için köklü bir değişiklik anlamına geliyor. Yasa, yapay zeka geliştiricilerine güvenlikle ilgili uymaları gereken zorunluluklar getirirken modelleri en az riskliden en yüksek riskliye kadar sınıflandırıyor. “Yüksek riskli” olarak belirlenen yapay zekalar, daha sıkı denetlemelere tabi tutulacak.
Yapay zeka teknolojileri geliştiren büyük şirketlerin yanında çok sayıda küçük şirketi de etkileyecek olan yasa, aynı zamanda yapay zekanın dağıtımını yapan hatta kullananları bile kapsamı içine alacak.
Risk sıralamalarını biraz daha açıklayalım, örneğin otonom araçlar, tıbbi cihazlar, kredi karar sistemleri, eğitim puanlama sistemleri ve uzaktan biyometrik tanımlama sistemleri gibi teknolojiler “yüksek risklli” sınıfına dahil ediliyor. En fazla risk ise “kabul edilemez” olarak sınıflandırılıyor; vatandaşların verilerini toplayıp analiz ederek sıralayan “sosyal puanlama” sistemleri, tahmine dayalı polislik ve iş yerleri ile okullarda kullanılan duygu tanıma teknolojileri kabul edilemez olarak görülüyor.
Özellikle teknoloji devlerinin AB pazarındaki faaliyetlerini ve AB vatandaşlarının verilerini kullanma konusundaki sınırlarını belirleyecek olan yasa, şirketlerin birçok incelemeye tabi tutulmasının önünü açıyor.
Geliştiricilerin düzenleyici denetime tabi tutulmak, piyasaya sürülmeden uygunluk değerlendirmesinden geçmek, risk ve kalite kontrolüne girmek gibi yükümlülükleri yerine getirmeleri gerekecek.
Şirketler, yasaklı yapay zeka uygulamalarının ihlali durumunda küresel yıllık cironun %7’si, diğer yükümlülüklerin ihlali durumunda da cironun %3’üne kadar ceza ödeyecek. Düzenleyicilere yanlış bilgi sağlamanın cezası ise yıllık cironun %1.5’i.
Yasa kapsamında yüksek riskli yapay zeka sistemlerine ilişkin kesin şartlar hala belirlenme aşamasında, birçok kurumun rol oynadığı standart belirleme bölümü hazırlandıktan sonra belirlenen standartların yine AB tarafından onaylanması gerekecek.
Popüler İçerikler